ĐIỂM DU LỊCH ĐỒI TỨC DỤP – LÁ CHẮN ANH HÙNG GIỮA LÒNG THẤT SƠN
Đồi Tức Dụp là một khu di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia, được công nhận vào ngày 30/04/1985. Toạ lạc tại ấp Ninh Hoà, xã An Tức, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, Tức Dụp là một ngọn đồi thuộc núi Cô Tô (còn gọi là Phụng Hoàng Sơn) trong dãy núi Thất Sơn hùng vĩ. Với độ cao 216m và chu vi hình cánh cung dài khoảng 3km, ngọn đồi này nổi bật với cấu trúc thiên nhiên độc đáo, bao gồm hệ thống nhiều hang sâu, động lớn, ngõ ngách chằng chịt như mạng nhện do các tảng đá lớn, nhỏ chồng lên nhau.
LỊCH SỬ HÀO HÙNG CỦA ĐỒI TỨC DỤP
Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Đồi Tức Dụp đã trở thành một căn cứ quân sự quan trọng và nơi trú ẩn cho hàng trăm chiến sĩ, đóng vai trò là nơi hội họp, liên lạc, kho vũ khí, đạn dược và lương thực.
Đặc biệt, vào những năm 1968 – 1969, Đồi Tức Dụp đã kiên cường hứng chịu hàng tấn bom đạn trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Nổi bật nhất là trận đánh 128 ngày đêm mưa bom bão đạn, diễn ra từ ngày 17/11/1968 đến 24/3/1969. Trong trận này, địch đã huy động nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại như xe vận xa M113 (một trong những loại xe bọc thép chở quân phổ biến, được Mỹ chi viện cho Quân lực Việt Nam Cộng hòa, có khả năng chống đạn súng loại nhỏ và mảnh pháo, trang bị súng đại liên M2HB Browning 12,7 mm và trung liên 7,62 mm), cùng nhiều loại vũ khí khác nhằm tiêu diệt lực lượng của ta và chiếm đóng đồi.
Với tinh thần bất khuất và ý chí kiên cường, lực lượng ta đã chống trả quyết liệt, làm tiêu hao nhiều sinh lực địch: loại khỏi vòng chiến 4.700 tên, bắn cháy 11 xe tăng, 2 máy bay phản lực, 4 trực thăng và thu hàng trăm súng các loại. Với chiến công hiển hách này, Tức Dụp vẫn sừng sững với tên gọi "Lá chắn Anh hùng" và vinh dự nhận tên mới "Đồi 2 triệu đô-la". Tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường của Đảng bộ và quân dân An Giang đã được Bộ Tư lệnh miền ghi nhận bằng 8 chữ vàng: "KIÊN CƯỜNG BÁM TRỤ, GIỮ VỮNG NÚI TÔ".
Đồi Tức Dụp ngày nay vẫn lưu giữ nhiều hiện vật chiến tranh như xe thiết giáp M113 (bị hư hỏng nặng trong trận đánh 128 ngày đêm và được Quân khu 09 phục chế năm 2020), và xe JEEP Willys (từng được trang bị cho sỹ quan quân đội Mỹ và Việt Nam Cộng hòa, được bác Nguyễn Hữu Khánh – nguyên Bí thư Tỉnh ủy An Giang, nguyên chỉ huy trận đánh 128 ngày đêm – trao tặng vào năm 2020).
KHÁM PHÁ ĐỒI TỨC DỤP HÔM NAY
Chiến tranh đã lùi xa, Đồi Tức Dụp nay không chỉ là một Di tích lịch sử cấp quốc gia mà còn là điểm du lịch lý tưởng và khu sinh thái nổi tiếng của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. Hàng trăm ngàn lượt khách mỗi năm, đặc biệt là đoàn viên, học sinh, sinh viên, thường xuyên quy tụ về đây để học tập, du khảo về nguồn, gìn giữ tinh thần cách mạng cho thế hệ mai sau.
Khi đến với Đồi Tức Dụp, du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm và tham quan nhiều điểm đến hấp dẫn:
- Tượng đài chiến thắng: Biểu tượng của sự kiên cường, nơi từng là căn cứ kháng chiến của dân, quân, chính, đảng tỉnh An Giang và huyện Tri Tôn.
- Nhà hàng Tức Dụp: Nơi du khách có thể trải nghiệm ẩm thực dân gian Nam Bộ và các đặc sản địa phương như Bò quanh lửa hồng, gà đốt, gà nấu lá vang, lươn ươm lá nhào, đà điểu chế biến nhiều món.
- Nhà truyền thống Đồi Tức Dụp: Được xây dựng vào năm 1996 dưới chân đồi, nơi đây lưu giữ hàng trăm bức ảnh tư liệu, hiện vật vũ khí chiến tranh, và được mệnh danh là bảo tàng vũ khí quân sự. Các hiện vật như bom 500 kg, súng cao xạ, súng cối, đạn dược, chông mìn... được sắp xếp theo dòng lịch sử.
- Nhà chiếu tư liệu trận đánh 128 ngày đêm: Được đưa vào phục vụ từ năm 2024, nơi đây giúp du khách hiểu hơn về sự hy sinh anh dũng của quân và dân ta.
- Hệ thống hang động tự nhiên độc đáo: Với chiều dài khoảng 02 km, bao gồm nhiều hang lớn từng là căn cứ hoạt động quan trọng trong chiến tranh:
- Hội trường C6 (hang Tư Kem tự Tư Dễ/Trần Phú): Rộng khoảng 400 m², sức chứa 100 người. Nơi Trung ương mở lớp đào tạo cán bộ cách mạng năm 1960 và thành lập Đại đội 6 của Tỉnh An Giang năm 1961.
- Hang Huyện ủy Tri Tôn: Nơi tổ chức các cuộc hội nghị của Huyện ủy và các xã, tuyên truyền và triển khai Nghị quyết.
- Hang cơm khô: Nơi du kích và bộ đội địa phương nấu và phơi khô cơm dự phòng cho chiến đấu.
- Hang Dân y: Ban đầu dùng huấn luyện cán bộ y tế, sau đó là Trường dạy thiếu sinh quân.
- Hang Tỉnh ủy An Giang: Nơi đồng chí Tám Tráng triển khai Nghị quyết của Trung ương cho các huyện.
- Hang Phụ nữ (hang chị Hai Bé): Nơi chị Hai Bé chỉ huy lực lượng phụ nữ, chăm lo hậu cần, lương thực, thuốc men, và làm nhiệm vụ giao liên.
- Hang Mười Xem: Đồng chí Mười Xem đảm nhận việc chuẩn bị hậu cần, lương thực, thực phẩm, vũ khí.
- Hang Năm Kiếm: Nơi đồng chí Năm Kiếm hy sinh trong trận đánh với địch.
- Hang Dồ Đá Bia (hang chiến sỹ vô danh): Ghi nhiều chiến công oanh liệt, nơi tiêu diệt 1 tiểu đoàn Bắc Trung Hy, bảo vệ an toàn Phó Bí Thư Tỉnh ủy.
- Hang Quân y Huyện đội Tri Tôn: Nơi cứu thương cho các chiến sĩ bị thương, chứng kiến sự hy sinh anh dũng của các y tá.
- Hang đá cối 60 của Huyện Tri Tôn: Nơi 8 đồng chí Phụ nữ dùng cối 60 ly chống càn quét của địch, làm trọng thương Trung tướng Hai sao Eskha của Mỹ.
- Hang Cây Mít: Công trường tự chế vũ khí, nơi Tiểu đoàn 512 của tỉnh cùng bộ đội địa phương và du kích 3 xã chiến đấu ác liệt với 1 Tiểu đoàn khăn trắng của địch, tiêu diệt trên 300 tên.
- Hố bom: Chứng tích của quả bom 500kg do Mỹ sản xuất (khoảng 1954-1961), chứa khoảng 270kg thuốc nổ, sức công phá gây sát thương tới 450m.
- Ngoài ra còn có Hang Tuyên huấn (cơ quan tuyên huấn của Tỉnh ủy) và Hang Tư Kem (nơi đồng chí Tư Kem bảo vệ Bí Thư Tỉnh ủy Vũ Hồng Đức).
- Đền tưởng niệm: Được xây mới dưới chân đồi vào năm 2019 với kinh phí gần 10 tỷ đồng, đền là nơi ghi nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại Đồi Tức Dụp, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách và cựu chiến binh dâng hương.
- Suối đá tiên tắm (Suối cá thần): Nơi chứa đựng câu chuyện huyền thoại về các tiên nữ và dòng nước lạ chảy về đêm (theo tiếng Khmer là "Tức Chuk" nghĩa là Nước Đêm, sau này dịch thành Tức Dụp). Dòng suối nhỏ trong xanh này có đàn cá sinh sống và được xem là linh thiêng, dân làng thường đến cúng bái cầu nguyện mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, và các cặp đôi đến cầu mong hạnh phúc trăm năm.
- Khu đại cảnh hòn đá bay: Xây dựng năm 2024, với tổng kinh phí hàng tỷ đồng, tích hợp nhiều dịch vụ vui chơi mới lạ. Du khách sẽ được check-in với hiện tượng "Hòn đá bay" lơ lửng giữa không trung, cùng cặp chim công khổng lồ cao 16m, trải nghiệm truyền thuyết An Dương Vương, vui chơi đu quay, chụp ảnh cùng cừu và đua thú.
- Vườn thú hoang dã Đồi Tức Dụp: Với nhiều loài động vật như Đà Điểu Châu Phi, cá sấu, trăn, chồn, bồ câu, rùa, khỉ, cừu... được thiết kế bán hoang dã. Du khách có thể check-in, trải nghiệm cho thú ăn và tìm hiểu về tập tính của chúng.
Đồi Tức Dụp, với vẻ đẹp tự nhiên kỳ vĩ và bề dày lịch sử oai hùng, là một minh chứng sống động cho tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam. Nơi đây không chỉ là một trang sử được tái hiện mà còn là một bảo tàng thiên nhiên sống động, nơi mỗi tảng đá, mỗi hang động đều kể một câu chuyện về quá khứ và sự sống bền bỉ.